XU HƯỚNG ĐÀO TẠO MỚI 2026: AI TRỞ THÀNH NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỐT LÕI

Trong bối cảnh thế giới công nghệ không ngừng biến động, mỗi doanh nghiệp đều đang tìm kiếm chìa khóa để giữ vững và bứt phá. Và nếu trước đây, Trí tuệ Nhân tạo (AI) được xem là một công cụ hỗ trợ đắc lực, thì đến năm 2026, câu chuyện đã hoàn toàn thay đổi: AI sẽ trở thành năng lực cạnh tranh cốt lõi, định hình lại cách chúng ta học, làm việc và phát triển. Đây không chỉ là một xu hướng, mà là một cuộc cách mạng trong lĩnh vực đào tạo, đòi hỏi sự chủ động và tầm nhìn từ mỗi tổ chức.

AI đang thúc đẩy sự chuyển dịch từ tư duy “học để biết” sang “học để làm ngay”, đưa việc học trở thành công cụ gắn liền trực tiếp với hành động và hiệu quả công việc. Ảnh minh họa.

Đứng trước ngã rẽ: Những thách thức trong đào tạo nhân lực hiện đại

Trong hành trình phát triển bền vững, đào tạo luôn là yếu tố then chốt. Tuy nhiên, sự bùng nổ của AI không chỉ mang đến cơ hội mà còn đặt ra những áp lực cạnh tranh mới, khiến các mô hình đào tạo truyền thống không còn hiệu quả. Để đạt được mục tiêu kinh doanh, doanh nghiệp cần tối ưu chi phí và đầu tư thông minh vào phát triển đội ngũ, khai thác sức mạnh AI để nâng cao hiệu quả đào tạo.

Kỹ năng "lỗi thời" chỉ sau "một cái chớp mắt"

Ông Đặng Hoàng Trung, một chuyên gia dày dặn kinh nghiệm trong lĩnh vực Đào tạo và Nhân sự, đã chỉ ra một vấn đề nan giải: "vòng đời của kỹ năng đang bị rút ngắn một cách chóng mặt." Nếu như trước đây, một kỹ năng có thể duy trì giá trị từ 10 đến 15 năm, thì giờ đây, tuổi thọ trung bình chỉ còn khoảng hai năm, thậm chí ngắn hơn đối với các kỹ năng công nghệ chuyên biệt.

Báo cáo từ Gartner cũng nhấn mạnh 4 thách thức trọng yếu: Việc trang bị kỹ năng mới đang gặp trở ngại lớn. Dự báo đến năm 2027, khoảng 31% nhân viên sẽ phải thay đổi công việc, đồng nghĩa với nhu cầu cấp bách về kỹ năng mới. Tuy nhiên, việc tuyển dụng không hề dễ dàng, với 43% nhà tuyển dụng cho rằng ứng viên chưa đạt yêu cầu, và 57% giám đốc nhân sự khó xác định chính xác kỹ năng tương lai. Đây thực sự là một bài toán khó khi thị trường biến đổi quá nhanh.

Bài toán khó về lãnh đạo kế cận và sức khỏe tinh thần

Thách thức thứ hai liên quan đến chất lượng và sự kế thừa của đội ngũ lãnh đạo. Chỉ một nửa số nhân sự cảm thấy an tâm về lãnh đạo cấp cao, và đáng lo ngại hơn, chỉ 20% tin rằng doanh nghiệp có tiềm năng lãnh đạo kế cận. Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách về việc xây dựng một thế hệ lãnh đạo vững vàng, đảm bảo tính bền vững cho tổ chức.

Bên cạnh đó, sức khỏe tinh thần của lực lượng lao động đang là một vấn đề đáng báo động. Tình trạng kiệt sức, căng thẳng ngày càng phổ biến. Tốc độ thay đổi của tổ chức đã tăng gấp 5 lần trong những năm qua, nhưng mức độ ủng hộ của nhân viên đối với những thay đổi này lại giảm mạnh, từ 74% xuống còn 44%. Mọi kế hoạch đào tạo trong tương lai đều phải tính đến giới hạn chịu đựng của nhân viên, không chỉ tập trung vào nội dung kiến thức.

Hợp lực Người và AI: Đâu là điểm mấu chốt?

Thách thức cuối cùng đến từ sự phát triển của lực lượng lao động kết hợp giữa con người và máy móc. Các CEO kỳ vọng năng suất sẽ tăng 17% trong vòng 1,5 năm tới, nhưng hiện tại, chỉ 8% nhân viên đang ứng dụng AI một cách hiệu quả. Điều này cho thấy hoạt động đào tạo và phát triển không chỉ dừng lại ở việc hướng dẫn sử dụng công cụ, mà cần tập trung vào việc giúp nhân viên khai thác AI để thực sự tạo ra giá trị khác biệt cho doanh nghiệp.

AI: Từ "công cụ tiện ích" đến "năng lực cốt lõi" năm 2026

Thế giới đã thay đổi quá nhanh, và chúng ta đang chứng kiến một sự dịch chuyển rõ rệt trong đào tạo. Ông Guy Mason, Giám đốc truyền thông Simitri Group International, nhấn mạnh rằng:

“Chúng ta đang chứng kiến sự dịch chuyển rõ rệt từ những chương trình đào tạo nặng về nội dung, vốn được đóng gói sẵn, sang những phương thức học tập linh hoạt hơn.”

Ông Guy Mason

Kiểu đào tạo cứng nhắc, "một lần cho tất cả" sẽ không còn chỗ đứng. Sự bùng nổ của AI, những gián đoạn liên tục trong môi trường toàn cầu và sự thay đổi kỳ vọng của người học đã tạo nên điều này.

Học để làm ngay: Cá nhân hóa trải nghiệm học tập

Nhân sự hiện nay đang bị quá tải bởi vô vàn chương trình và thông tin. Điều họ cần không phải là thêm nhiều khóa học, mà là sự hỗ trợ để tập trung vào những kỹ năng quan trọng nhất. AI đóng vai trò trung tâm trong việc thay đổi cách thức học tập, cho phép cá nhân hóa hành trình của từng nhân viên, giúp mỗi người tiếp cận đúng nội dung phù hợp với nhu cầu và mục tiêu riêng. Hơn thế nữa, AI có khả năng tạo ra nội dung học tập "vừa đủ, đúng lúc và đúng nhu cầu", thay vì cung cấp quá tải thông tin không cần thiết. Quan trọng nhất, AI đang thúc đẩy sự chuyển dịch từ tư duy “học để biết” sang “học để làm ngay”, biến việc học thành công cụ gắn liền trực tiếp với hành động và hiệu quả công việc.

AI Automation và tư duy AI tổng thể

Bà Anna Bùi, Tư vấn các giải pháp AI của GEM Global, khẳng định AI đã vượt qua giai đoạn "xu hướng công nghệ" để trở thành năng lực thiết yếu của mỗi cá nhân và doanh nghiệp. Đến năm 2026, đào tạo AI không chỉ là trang bị kỹ năng sử dụng công cụ, mà đã mở rộng thành chiến lược phát triển nhân lực gắn liền với mô hình kinh doanh và khả năng cạnh tranh.

AI đang dần trở thành "kỹ năng văn phòng mới", tương tự như Excel cách đây một thập niên. Từ "AI literacy" (làm quen với ChatGPT, Gemini, Copilot) giờ đây nhu cầu đã chuyển sang "AI fluency" – hiểu sâu, tùy biến và sáng tạo với AI, thậm chí xây dựng AI agent và quản trị dữ liệu.

Ở cấp phòng ban, AI có thể đảm nhiệm các chuỗi công việc tự động hóa quy trình (AI Automation), giảm bớt sự tham gia của con người. AI không còn là yếu tố rời rạc mà trở thành chất keo gắn kết các bộ phận. Điều này đòi hỏi các chương trình đào tạo AI phải vượt ra ngoài từng chức năng riêng lẻ để xây dựng năng lực hợp tác đa phòng ban.

Ở tầm tổ chức, AI nổi lên như năng lực cạnh tranh cốt lõi. Doanh nghiệp cần chiến lược AI toàn diện, gắn chặt với mục tiêu kinh doanh. Lãnh đạo và quản lý cũng cần được trang bị tư duy và kiến thức để đưa AI vào tầm nhìn dài hạn. Các chương trình đào tạo về AI Automation cho cả người có chuyên môn công nghệ và nhà quản lý, cùng với đào tạo kỹ sư AI dài hạn, sẽ được ưu tiên.

Tránh "ảo tưởng" về AI và xây dựng chiến lược thực tế

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo về hiện tượng "AI washing" – việc thổi phồng vai trò của AI như một chiêu thức tiếp thị sai lệch. Để hiện thực hóa một chiến lược AI đúng đắn, doanh nghiệp cần đội ngũ nhân sự không chỉ am hiểu công nghệ mà còn có kinh nghiệm triển khai thực tế. Nhu cầu nhân lực AI tại Việt Nam đang tăng trưởng 10–15% mỗi năm, với sự xuất hiện của các chức danh mới như Chief AI Officer (CAIO) và các phòng ban chuyên trách AI. Điều này đòi hỏi sự phát triển của cả các chương trình đào tạo ngắn hạn, trung hạn và dài hạn để nuôi dưỡng nguồn nhân lực AI bền vững.

Diễn đàn Kinh tế Thế giới (World Economic Forum) dự báo đến năm 2030, năng lực nội tại sẽ là yếu tố then chốt để con người tồn tại và phát triển trong kỷ nguyên AI. Điều quan trọng là phải xây dựng những kỹ năng mà AI không thể thay thế. Ông Mason cũng khẳng định AI chỉ là công cụ, con người vẫn giữ vai trò quyết định trong phán đoán, đạo đức và văn hóa.

“Hướng đi đúng là đưa việc học vào dòng chảy công việc, biến đào tạo và phát triển thành động lực chiến lược cho nhân lực. Bất kỳ dự án AI nào cũng cần gắn với mục tiêu kinh doanh như tiết kiệm nhân lực hay tối ưu chi phí, do đó hoạt động đào tạo và phát triển phải chứng minh được giá trị và tác động rõ ràng đến hiệu suất, sự phát triển nghề nghiệp và kết quả kinh doanh.”

Bà Hồ Thị Minh Hằng, CEO của GEM Global.

Đầu tư vào đào tạo AI không còn là lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc để mỗi doanh nghiệp không chỉ tồn tại mà còn vươn lên mạnh mẽ trong kỷ nguyên số. Hãy cùng TechData.AI khám phá những giải pháp đào tạo đột phá, giúp bạn biến thách thức thành cơ hội và kiến tạo tương lai.